O Σεπτέμβριος των μεγάλων στοιχημάτων.. και της αγωνίας..

Με μηδενική ορατότητα εισέρχεται η κυβέρνηση στην πιο δύσκολη ίσως περίοδο ακόμη και έναντι της προ μνημονίου συγκυρίας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Δώρας Μαυρομάτη στο Κέρδος,  το περιβάλλον, εσωτερικά και εξωτερικά, έχει καταστεί εξαιρετικά σύνθετο, ενώ πλέον η ελληνική κυβέρνηση είναι μετωπικά αντιμέτωπη με έναν δυσμενή απολογισμό πεπραγμένων, ο οποίος της έχει περιορίσει στο ελάχιστο την έτσι και αλλιώς πολύ περιορισμένη διαπραγματευτική ικανότητα έναντι των εταίρων της.

Την Παρασκευή το βράδυ αιφνιδίως δημιουργήθηκαν συνθήκες κρίσης όταν έγινε γνωστό πως οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα διεκόπησαν λόγω συγκεκριμένων διαφωνιών, οι οποίες σύμφωνα με τις πληροφορίες αφορούσαν τις αποκλίσεις στο έλλειμμα, οι οποίες ανεξάρτητα από τη δοσολογία που επιλέγει η κάθε πλευρά, οφείλονται τόσο στην επιδείνωση της ύφεσης όσο και στις αποκλίσεις από τους στόχους λόγω αναποτελεσματικότητας ή καθυστερήσεων στα αναγκαία μέτρα.

Παρά το γεγονός ότι ο υπουργός Οικονομικών διέψευσε το σενάριο της διακοπής και ανασκεύασε την εικόνα που είχε δημιουργηθεί, η διακοπή των συνομιλιών είναι γεγονός, ενώ η επανάληψή τους σε περίπου δέκα ημέρες θα σημάνει ακόμη πιο δύσκολες ώρες για την κυβέρνηση, καθώς ούτε ο κ. Βενιζέλος αρνήθηκε πως οι στόχοι τόσο για το 2011 όσο και για το 2012 θα επαναπροσδιοριστούν με βάση τα νέα μακροοικονομικά δεδομένα, αλλά και τις ανάγκες απόλυτης προσαρμογής στους στόχους του προγράμματος. 

ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΗ ΘΕΣΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 

Αυτή τη στιγμή, όποια και αν είναι η πραγματικότητα για το κλίμα στις συζητήσεις, η θέση της κυβέρνησης έναντι της τρόικας είναι και πάλι επισφαλής, καθώς χρεώνεται σοβαρές καθυστερήσεις σε όλα σχεδόν τα κρίσιμα μέτρα της προσαρμογής είτε τα δημοσιονομικά είτε τα διαρθρωτικά. Και θα πρέπει από τη μία πλευρά να καταφέρει να διατηρήσει τη θετική αξιολόγηση από τους εταίρους, δίνοντας πειστικές απαντήσεις που δεν είναι πλέον εύκολα ευπρόσδεκτες και από την άλλη να διαχειριστεί την εξαιρετικά επίπονη διαδικασία της επιτάχυνσης της προσαρμογής και της αναπόφευκτης λήψης νέων μέτρων. Η ολοκλήρωση του κύκλου αυτού της αξιολόγησης από την τρόικα στην περίπτωση που δεν θα καταλήξει σε θετικό αποτέλεσμα, αν και τυπικά δεν θα επηρεάσει την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου, ουσιαστικά θα σηματοδοτήσει μία σοβαρή επιπλοκή στην περαιτέρω υλοποίηση των ευρωπαϊκών αποφάσεων για την Ελλάδα. Και δυστυχώς, το περιβάλλον και οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί κάθε άλλο παρά διευκολύνουν τη χώρα να διαχειριστεί τις δυσκολίες της. Οπως είναι γνωστό, οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου συναντούν τεράστιες δυσκολίες και πολλοί τις θεωρούν πλέον άνευ περιεχομένου, κάτι που εξάλλου έχει ξαναφέρει την ΕΕ στο επίκεντρο εντονότατων πιέσεων και επιθέσεων από τις αγορές. Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του EFSF συναντά δυσκολίες στην επικύρωσή της από τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια και καρκινοβατεί. Κυρίως όμως κυριολεκτικά στον αέρα βρίσκεται το θέμα των εγγυήσεων μετά την εμπλοκή που έχει προκαλέσει η διμερής συμφωνία Ελλάδας - Φινλανδίας για την παροχή εγγύησης προκειμένου η χώρα αυτή να συμμετάσχει στο νέο πακέτο. Η συμφωνία αυτή έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, ωθώντας και άλλες χώρες να εγείρουν αξιώσεις εγγυήσεων, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε εξέλιξη μία δύσκολη και περίπλοκη διαπραγμάτευση, που προς το παρόν δεν φαίνεται να οδηγείται σε κάποια σύγκλιση απόψεων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η ελληνική κυβέρνηση από τη μία πλευρά πιέζει για πολιτική λύση ευελπιστώντας στην άσκηση πολιτικής πίεσης στις απαιτητικές χώρες και από την άλλη συμμετέχει σε διαπραγματεύσεις που περιλαμβάνουν ποικίλα σενάρια περί παροχής εγγυήσεων. Ολη αυτή η συζήτηση αν δεν καταλήξει κάπου δεν θα επιτρέψει την προώθηση των διαδικασιών για την υλοποίηση των αποφάσεων και την προώθηση του νέου πακέτου.

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΩΝ

Δυσμενές αποτέλεσμα θα έχει και η μη επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος συμμετοχής των ιδιωτών στην ανακύκλωση του ελληνικού χρέους. Το πρόγραμμα και οι όροι που προβλέπονται ήδη έχουν αποτελέσει αντικείμενο έντονης κριτικής από παράγοντες των διεθνών αγορών, ενώ η ανταπόκριση των ιδιωτών δεν είναι «ενθουσιώδης». Ταυτόχρονα έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση από θεσμικούς φορείς και η μέθοδος υπολογισμού των απομειώσεων, κάτι που μειώνει την αξιοπιστία της λύσης. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τις πληροφορίες, έχουν δηλώσει την πρόθεση συμμετοχής τους ομολογιούχοι που ελέγχουν περίπου το 70% του χρέους που εμπίπτει στο σχήμα αναδιάρθρωσης που έχει επιλεγεί. Όμως, όπως έχει διευκρινίσει και ο υπουργός Οικονομικών κ. Βενιζέλος, η συμφωνία με τους εταίρους προβλέπει ρητώς πως αν δεν επιτευχθεί ο στόχος για συμμετοχή 90%, τότε το σχέδιο δεν θα υλοποιηθεί και το θέμα επανέρχεται προς διαπραγμάτευση. Είναι προφανές ότι σε μία τέτοια περίπτωση και πάλι οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου και το νέο πακέτο της βοήθειας είναι στο αέρα, αφού το rollover είναι ο ένας από τους πυλώνες τους. Πέραν αυτού, το rollover είναι η αναγκαία βάση για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και την ελάφρυνση του κόστους εξυπηρέτησής του χωρίς την οποία το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης και προσαρμογής δεν μπορεί να υλοποιηθεί.Παρά το γεγονός όμως ότι οι σοβαρές εμπλοκές που υπάρχουν και απαξιώνουν τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου αφορούν συνολικά την ΕΕ, οι ειδικότερες δυσκολίες της Ελλάδας να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις και τους στόχους της προφέρουν το καλύτερο επιχείρημα σε όσους - και είναι πολλοί αυτοί - επιμένουν στο επιχείρημα ότι η ΕΕ δεν πρέπει να διασώσει την Ελλάδα και αντίθετα η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στη σταθεροποίησή της απομονώνοντας τη χώρα αυτή, της οποίας όπως υποστηρίζουν, η χρεοκοπία είναι προδιαγεγραμμένη και θα συμπαρασύρει την ευρωζώνη.Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση πέραν του επόμενου ραντεβού με την τρόικα, θα έχει ήδη από τη Δευτέρα επαφές σε επίπεδο Eurogroup και eco/fin και θα προσπαθήσει να «ανεβάσει» τα θέματα σε πολιτικό επίπεδο, επενδύοντας στην πολιτική ανάγκη για τη στήριξη της ελληνικής προσπάθειας και την αναβάπτιση των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, δεδομένου μάλιστα ότι οποιαδήποτε ένδειξη εγκατάλειψής τους θα σηκώσει νέες θύελλες για την ευρωζώνη. Εκεί βρίσκεται ίσως και η μόνη διαπραγματευτική δυνατότητα για την ελληνική κυβέρνηση.

Θα ήταν αφελές να πιστέψει κανείς ότι από όλη αυτή τη διαδικασία δεν θα προκύψουν πρόσθετες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις για την κυβέρνηση, που δεν φαίνεται να μπορεί να αποφύγει νέα μέτρα πέραν βεβαίως της ανάγκης να επιτύχει και την πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων. Κάτι επίσης εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αβέβαιο. Και όλο αυτό θα πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές γι’ αυτήν πολιτικό περιβάλλον, καθώς ήδη σε πολιτικό επίπεδο και σε κοινωνικό επίπεδο τα όρια έχουν εξαντληθεί.